امروزه از خودروهای مجهز به سردخانه برای حمل محصولات پروتئینی، دارویی، میوه، سبزیجات و … کمک گرفته می شود. جهت ساخت سردخانه خودرو لازم است اصول و قواعد مشخصی در نظر گرفته شود. اگر این اصول رعایت نشود، سردخانه بازدهی لازم را نخواهد داشت و در نتیجه موادی که خواستار حمل و نقل آن ها هستید، در طول مسیر حرکت دچار فاسد شدگی و آسیب فیزیکی خواهند شد.
این اصول شامل مواردی مثل طراحی دقیق کانتینر، به کارگیری کمپرسور با توان مناسب، در نظر گرفتن نوع سردخانه و توان اجزاء سردخانه و … می شود. در این مقاله قصد داریم دربارۀ اصول و قواعد ساخت سردخانه خودرو صحبت کنیم.
ساخت سردخانه خودرو
اگر نگاهی به کامیون ها یا کامیونت های حمل و نقلی بیاندازید، می توانید اجزاء اصلی یک سردخانه خودرویی را مشاهده کنید. این اجزاء شامل موارد زیر می شود:
- یونیت داخلی
- یونیت خارجی
- کانتینر یا همان محفظۀ سردخانه
هر کدام از این اجزاء نقش مشخصی در فرایند سرماسازی و ساخت سردخانه خودرو بر عهده دارند. دو مورد اول، یعنی یونیت داخلی و خارجی در کنار هم سیکل برودتی یخچال را شکل می دهند؛ که وظیفۀ آن ها تولید سرما خواهد بود. کانتینر نیز در حقیقت یک اتاقک عایق بندی شده است که کار آن حفظ سرمای تولید شده می باشد. این دو واحد در کنار هم است که شرایط لازم برای حمل و نقل محصولات فاسد شدنی را امکان پذیر می کنند.
در ادامه ساخت سردخانه خودرو را در دو بخش ساخت کانتینر و ساخت سیکل تبریدی سردخانه، با جزئیات بیشتری توضیح می دهیم.
ساخت سیکل تبرید سردخانه خودرو
اصلی ترین بخش در ساخت سردخانه خودرو، سیکل برودتی آن است. سیکل تبریدی سردخانه خودرو شباهت زیادی به دیگر سردخانه ها یا یخچال های معمولی دارد. این سیکل بر مبنای سیکل تبرید تراکمی طراحی شده است؛ که در آن یک گاز برودتی (معمولاً گاز R404 یا R134A) کار خنک سازی سردخانه را ممکن می کند. سیکل تبرید سرخانه خودرو دارای دو بخش یونیت داخلی و خارجی می شود که در هریک از این دو اجزاء مشخصی وجود دارد.
انتخاب اجزاء این سیکل متناسب با نوع سردخانه خودرو و ظرفیت آن صورت می گیرد.
یونیت خارجی
الف – کمپرسور: کمپرسور مهم ترین بخش از سیکل تبرید تراکمی به حساب می آید. حرکت گاز مبرد از داخل کمپرسور آغاز می شود. گاز مبرد در داخل کمپرسور فشرده شده، دما و فشار آن بالا می رود. انتخاب کمپرسور مناسب از نکات مهم ساخت سردخانه خودرو است.
ب – کندانسور: گاز مبردی خروجی از کمپرسور به شکل مستقیم وارد کندانسور می شود. کندانسور سردخانه خودرو از نوع هوا خنک است. کندانسور در یک فرایند فشار ثابت کمک می کند تا دمای گاز مبرد تا حد مناسبی پایین بیاید.
یونیت داخلی
ج – شیر فشارشکن: گاز مبرد خروجی از کندانسور فشار بالایی دارد. به همین خاطر از یک شیر فشارشکن عبور داده می شود. این کار باعث افت فشار ناگهانی مبرد خواهد شد؛ که در نتیجۀ در شرایط ترمودینامیکی ویژه ای قرار می گیرد. در این شرایط دمای تبخیر گاز نسبت به دمای تبخیر فشار اتمسفری بسیار پایین تر است. مبرد خروجی از شیر فشارشکن مخلوطی از گاز و مایع اشباع خواهد بود.
د – اواپراتور: اواپراتور در حقیقت لوله های مارپیچ مانندی است که درون یونیت داخلی قرار دارد و نقش اصلی را در خنک سازی محیط سردخانه خودرو ایفا می کند. گاز مبردی که از شیر فشار شکن می آید، میل بالایی برای تبدیل شدن به بخار داراست. در چنین حالت مبرد جاری در اواپراتور گرمای سردخانه را جذب می کند و خودش به حالت گازی در می آید؛ که این عمل منجر به خنک سازی سردخانه می گردد.
برای آشنایی بیشتر با این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مطلب «آشنایی با یونیت های تبرید حمل و نقل» را بخوانید.
ساخت کانتینر سردخانه خودرو
دومین گام در ساخت سردخانه خودرو طراحی کانتینر یا همان اتاقک سردخانه است؛ که روی کامیون یا کامیونت سوار می شود و نقش اصلی آن ایجاد یک محیط عایق و دور از آلودگی برای نگهداری مواد غذایی و دارویی است.
به طور معمول برای ساخت کانتینرها از ترکیب ورقه های پلی اورتان با ورقه های فولادی کمک گرفته می شود. پلی اورتان یک عایق حرارتی مناسب است و ورقه های فولادی نیز تضمین کنندۀ استحکامات سردخانه خواهد بود.
آنچه در این بخش از ساخت سردخانه خودرو اهمیت دارد، در نظر گرفتن ریزه کاری های طراحی است. در نظر داشته باشید که اینجا فقط مناسب بودن عایق بندی نیست که اهمیت دارد. بلکه باید بخش اتاقک سردخانه به نحوی طراحی شود که کاربران و رانندگان به شکل راحتی بتوانند از سردخانه بهره ببرند. به همین جهت شرکت های سازنده کانتینر باید توجه ویژه ای به این مسئله داشته باشند. به علاوه اینکه کانتینر حمل هر محصول لازم است متناسب با همان محصول طراحی شود. برای مثال کانتینر حمل مواد دارویی با کانتینر حمل مواد پروتئینی باید شرایط متفاوتی داشته باشند.