یونیت های حمل و نقل امروزه در دو دستۀ یونیت های زیر صفری و یونیت های بالای صفر طراحی و تولید می شوند. کاربرد هر یک از این دو دسته مشخص است و برای مصارف خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. یونیت های زیر صفر اغلب برای حمل و نقل های جاده ای و جهت انتقال مواد منجمد استفاده می شوند و یونیت های بالای صفر بیشتر کارایی شهری دارند. البته از یونیت های بالای صفر برای حمل محصولات کشاورزی، جوجه های یک روزه، تخم مرغ، انواع محصولات لبنی و … نیز استفاده می شود. حال سؤال اینجاست که اگر از یک یونیت بالای صفر برای حمل محصولی که نیاز به فریز شدن دارد استفاده کنیم، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ و بالعکس، اگر از یک یونیت زیر صفر برای حمل محصولات بالای صفر بهره ببریم چه خواهد شد؟ و در کل چرا انجام این عمل صحیح نیست و باید از آن اجتناب کرد؟ این پرسش هایی است که قصد داریم در ادامۀ این مقاله به آن بپردازیم.

آشنایی با انواع یونیت های حمل و نقل

امروزه برای حمل و نقل موادی که بر اثر گرما، رطوبت و شرایط نامطلوب محیطی ممکن است دچار فساد شوند از یونیت های تبریدی یا همان کانتینرهای حمل و نقل استفاده می کنند. نکته اینجاست که جهت نگهداری هر محصول نیاز به شرایط محیطی متفاوتی بوده و لازم است جهت حفظ کیفیت محصول مواردی مثل درجۀ حرارت یونیت، میزان گردش هوا، میزان رطوبت و … در داخل کابین حمل و نقل رعایت شود. یکی از دسته بندی های مرسومی که برای یونیت های حمل و نقل صورت می گیرد، دسته بندی آن ها به دو دستۀ یونیت های حمل و نقلی زیر صفر و یونیت های حمل و نقلی بالای صفر است. در ادامه به صورت مختصر ویژگی های هریک از این دو دسته را توضیح داده ایم.

موارد استفاده از یونیت های زیر صفری در حمل و نقل

محصولاتی مثل انواع گوشت های منجمد، بستنی، برخی از فراورده های خونی مانند پلاسما، داروهای خاص و … را باید همواره به صورت منجمد شده و در دمایی پایین تر از صفر درجۀ سانتیگراد نگهداری کرد. به همین خاطر جهت حمل و نقل این محصولات از یونیت های زیر صفری استفاده می شود. دمای عملکردی یونیت های زیر صفر از حدود چهار درجۀ سانتیگراد تا منفی هجده درجۀ سانتیگراد را شامل می شود و دمای میانگین این یونیت ها حدود هشت درجۀ سانتیگراد است. مهم ترین موارد استفاده از یونیت های زیر صفری جهت انتقال محصولات ذکر شده در مسافت های طولانی مدت است. برای مثال جهت انتقال محصولات گوشتی از کانتینرهای زیر صفری استفاده شده و انواع گوشت های قرمز یا سفید را منجمد کرده و سپس به کمک این خودروهای یخچالی به شهرها یا استان های دیگر انتقال می دهند. دمای عملکردی یونیت های حمل و نقلی در چنین شرایطی معمولاً بین صفر تا هجده درجۀ سانتیگراد تعریف می شود.

علاوه بر مورد بالا، تحت شرایطی خاص می توان از خودروهای زیر صفر برای حمل و نقل درون شهری نیز استفاده برد و برای مثال به کمک آن محصولات غیر منجمد را نیز انتقال داد. این محصولات شامل مرغ و گوشت تازه، لبنیات، محصولات پروتئینی و … می شود. دمای عملکردی یونیت در حمل محصولات غیر منجمد اغلب بین صفر تا چهار درجۀ سانتیگراد در نظر گرفته می شود. البته نباید فراموش کرد، اصول استفاده از یونیت های حمل و نقلی زیر صفر حکم می کند که در زمان انتقال محصول نباید در تعداد دفعات مکرر درب یخچال باز و بسته شود.( تعداد مجاز چهار بار در یک ساعت است.) در غیر این صورت عملکرد یونیت با مشکل روبرو خواهد شد.

موارد استفاده از یونیت های بالای صفری در حمل و نقل

برای حمل محصولاتی که نگهداری آن ها در دماهای پایین باعث آسیب دیدن بافت محصولات می شود، به کمک یونیت های حمل و نقل بالای صفر صورت می گیرد. این محصولات شامل مواردی مثل انواع میوه و سبزیجات، محصولات لبنی، توزیع مواد غذایی، مواد دارویی، گوشت و مرغ تازه، محصولات پروتئینی و … می شود. محدودۀ دمای عملکردی یونیت های بالای صفر بین منفی ده درجۀ سانتیگراد تا مثبت پانزده درجۀ سانتیگراد است؛ که البته بیشتر در محدوده دمایی صفر تا پانزده درجۀ سانتیگراد مورد استفاده قرار می گیرد.

مهم ترین موارد استفاده از یونیت های حمل و نقل بالای صفر، جابه‌جایی محصولات غذایی در سطح شهر است. به خصوص برای محصولاتی که نیازی به انجماد آن ها نیست. دمای عملکردی این یونیت ها برای چنین استفاده ای اغلب بین صفر تا پانزده درجۀ سانتیگراد است. در یونیت های حمل و نقل درون شهری امکان باز شدن درب کانتینر برای دفعات پیاپی وجود دارد و مشکل زیادی را ایجاد نمی کند.

از یونیت های بالای صفری که مجهز به دیفراست هستند، تحت شرایطی می توان برای حمل و نقل محصولات منجمد نیز استفاده کرد. دمای عملکردی یونیت در چنین حالتی بین صفر تا منفی ده درجۀ سانتیگراد خواهد بود. اما اگر از یک یونیت بالای صفر بدون دیفراست استفاده می کنید، به هیچ عنوان از آن نمی توانید برای حمل و نقل محصولات منجمد بهره ببرید.

مورد دیگر حمل و نقل محصولاتی است که دارای بخار و رطوبت زیادی هستند. محصولاتی مانند مرغ تازه، گوشت تازه، محصولات لبنی بدون بسته بندی و … در چنین مواردی نیز می توان از یونیت های بالای صفری جهت جابه‌جایی محصولات استفاده کرد. البته در چنین حالتی نیز بهتر این است که از یونیت های دیفراست دار استفاده شود.

چرا نباید از یونیت های حمل و نقل غیر تخصصی استفاده کرد؟

حال که با موارد استفاده از یونیت های حمل و نقل بالای صفر و یونیت های حمل و نقل زیر صفر آشنا شدیم، می توانیم به سراغ این سؤال برویم که چرا نباید از یک یونیت حمل و نقل بالای صفر جهت جابه‌جایی محصولات زیر صفری بهره برد؟ و همین سؤال را به صورت بالعکس برای محصولات بالای صفری نیز تکرار کرد. در ادامه به برخی نکات مهم در پاسخ به این پرسش خواهیم پرداخت:

نحوۀ عملکرد یونیت های تبریدی

در پاسخ به این سؤال در درجۀ اول باید نحوۀ عملکرد یونیت ها را در نظر گرفت. برای مثال یک یونیت حمل و نقل زیر صفر را در نظر بگیرید. محدودۀ دمای عملکردی این یونیت ها به گونه ای است که در شرایط خاص می توان از آن ها برای انتقال محصولات غیرمنجمد نیز استفاده برد. اما نکته این جاست که در این صورت فشار بیشتری به کمپرسور یونیت، کندانسور آن و سایر اجزاء سیکل تبریدی وارد می شود.

مسئلۀ اصلی نیز همین است. زمانی که شما از یک سیستم تخصصی برای یک مصرف غیر تخصصی استفاده می کنید یا به عبارتی دیگر انتظاری را از آن سیستم دارید که برای برآورده کردن آن انتظار طراحی نشده است، دارید وقت و سرمایۀ خودتان را بی‌جهت هدر می دهید. استفاده از یونیت حمل و نقل زیر صفر برای جابه‌جایی محصولات بالای صفر یا برای پخش محصولات در سطح شهر علاوه بر اینکه راندمان یونیت را پایین می آورد، به مرور باعث ضعیف شدن آن شده و به اجزاء آن آسیب وارد می کند. موردی که به هیچ عنوان مطلوب ما نیست و می تواند خسارت فیزیکی و مالی بالایی را در بر داشته باشد.

همین مورد را برای سردخانه های بالای صفری نیز می توان مثال زد. اگر بخواهیم از یک سردخانۀ بالای صفر جهت انتقال محصولات منجمد شده سود ببریم، به این معناست که باید از بالاترین ظرفیت سرمایشی آن استفاده کنیم. مسئله ای که به مرور باعث آسیب رسیدن به قطعات داخلی سیکل تبریدی شده و هزینه هایی مانند تعویض قطعات یا تعمیر آن ها را در پی خواهد داشت.

در نظر گرفتن کارایی اصلی یونیت های تبریدی

نکتۀ بعدی این است که طراحی صورت گرفته برای هر کدام از این دو دسته با توجه به توانایی آن ها صورت می گیرد. مهم ترین کارایی سردخانه های بالای صفری توزیع مواد غذایی در سطح شهر است. پس لازم است در طراحی آن این مورد لحاظ شده و یونیت و بدنۀ کانتینر به نوعی طراحی شود که باز و بسته شدن پیاپی درب یخچال آسیبی به مواد نگهداری شده در کانتینر وارد نکند. این در حالی است که در یخچال های زیر صفر تعداد باز و بسته کردن درب یخچال نباید بیشتر از چهار بار در ساعت بشود. در غیری این صورت هم کیفیت مواد غذایی داخل محفظه از بین می رود و هم ورود بار گرمایی مضاعف باعث فعالیت بیشتر یونیت سرمایشی شده و به مرور روی عملکرد آن تأثیر مخرب خواهد گذاشت.

این مورد را برای یونیت های بالای صفر نیز می‌توان مثال زد. یونیت های بالای صفر در دو نوع مجهز به دیفراست و فاقد دیفراست طراحی و ساخته می شوند. حال اگر بخواهید از یونیت های بالای صفر برای حمل و نقل مواد حساس به دما و قابل انجماد استفاده کنید، باید از یک یونیت مجهز به دیفراست بهره ببرید. و البته در استفاده از این یونیت ها نیز لازم است برخی نکات ضروری را لحاظ کنید. برای مثال نباید درب یونیت را به صورت پیاپی باز و بسته کنید و همان قانون چهاربار باز و بسته کردن درب در هر یک ساعت کماکان برقرار است.

طراحی اختصاصی یونیت های تبریدی

در ساخت یونیت های تبریدی با توجه به هدف در نظر گرفته شده برای یونیت، نوع کمپرسور، ظرفیت سرمایشی یونیت، اندازۀ بخش های اواپراتور و کندانسور و نوع آن ها تعریف می شود. برای مثال در ساخت یونیت های بالای صفر باید از کمپرسورهایی با توان عملکردی بالاتر و ظرفیت تراکمی بیشتری استفاده کرد. این در صورتی است که کمپرسور یونیت های زیر صفر آنچه اهمیت دارد سرعت گردش سیال مبرد در طول سیکل تبرید است. در نتیجه ظرفیت تراکمی کمپرسور پایین تر از حالت بالای صفری بوده و در عوض قطر دهانۀ مکش بزرگتر از حالت معمول در نظر گرفته می شود و قطر دهانۀ دهش تنگ تر طراحی می شود. با این مشخصات حال اگر بخواهید از یک یونیت بالای صفر جهت فریز کردن محصولات غذایی استفاده کنید، مجبورید فشار بیشتری به یونیت و کمپرسور دستگاه وارد نمایید. که این مسئله حتی اگر شدنی باشد، به مرور باعث آسیب رسیدن به کمپرسور و سایر اجزاء خواهد شد.

نحوۀ صحیح استفاده از یونیت های زیر صفری

نکتۀ دیگر دربارۀ حمل و نقل با یونیت های حمل و نقل اینکه در نظر داشته باشید، یونیت های حمل و نقل قرار نیست نقش تونل انجماد را نیز بازی کنند. به این معنا که اگر قصد جابه‌جایی محصولات منجمد را دارید، لازم است از پیش آن ها را به دمای مورد نظر رسانده و سپس به داخل یونیت مورد نظر انتقال دهید. استفاده از یونیت زیر صفری جهت انجماد مواد غذایی و … کار صحیحی نیست و به اجزاء یونیت آسیب وارد می کند. در این یونیت ها باید محصولات را پیش از انتقال به یونیت به دمایی پایین‌تر از چهار درجه سانتیگراد برسانید و سپس آن ها را بارگیری کنید.

جمع بندی

یونیت های تبریدی در دو نوع یونیت های تبریدی زیر صفر و یونیت های تبریدی بالای صفر طراحی و تولید می شوند. در یونیت های تبریدی زیر صفر محدودۀ دمای عملکردی یونیت در حالت عادی بین صفر تا منفی هجده درجۀ سانتیگراد است. از این یونیت ها جهت حمل و نقل محصولاتی بهره می برند که نیاز به انجماد محصولات باشد. اگرچه با لحاظ کردن برخی نکات می توان از یونیت های زیر صفری برای جابه‌جایی محصولات غیرمنجمد نیز استفاده کرد. در این صورت محدودۀ دمایی یونیت بین صفر تا مثبت ده درجۀ سانتیگراد خواهد بود.

یونیت های بالای صفر در دو نوع مجهز به دیفراست و فاقد دیفراست تولید می شوند. این یونیت ها بیشتر برای توزیع مواد غذایی در داخل شهر یا جابه‌جایی محصولات کشاورزی، لبنی، دارویی، پروتئینی و سایر محصولاتی که نیازی به انجماد آن ها وجود ندارد مورد استفاده قرار می گیرند. بهره بردن از یونیت های بالای صفر جهت جابه‌جایی محصولات قابل انجماد به این معناست که باید دمای محفظه کانتیر را در دمای صفر تا منفی ده درجۀ سانتیگراد تثبیت کنید؛ که این مورد فشار زیادی را به کمپرسور یونیت و همچینن سایر اجزاء سیکل تبریدی وارد می کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از شرایط خرید محصولات امگا می‌توانید با شماره تلفن ۵۶۲۳۱۰۰۲-۰۲۱ و یا دیگر پل‌های ارتباطی با ما تماس بگیرید. همچنین می‌توانید با دنبال کردن صفحه اینستاگرام اومگا از آخرین اخبار و رویدادها نیز مطلع شوید.