مواد غذایی فاسد شدنی و سودای حفظ آنها، بشر را همواره در طول تاریخ به سمت ایجاد راه حل‌هایی برای نگهداری بیشتر آنها ترغیب کرده است. تاریخچه تبرید شاید به صدها سال پیش و زمانی که اجداد ما به دنبال راه حلی برای نگهداری طولانی‌تر مواد غذایی به وسیله برف و یخ می‌گشتند برگردد. با گسترش دانش و تلاش برای طراحی سیکل های تبرید با بازدهی بیشتر می‌توانیم بگوییم تاریخچه نوین سرمایش آغاز شده است. امروزه وجود انواع سیستم های سرمایش و تبرید نشانی از حضور گسترده و پراهمیت این صنعت در سطوح مختلف زندگی بشر است که اغلب به فراموشی سپرده می‌شود.
این روزها حفظ سلامت مصرف‌کنندگان و بیماران به دغدغه اصلی جامعه تبدیل شده است. از همین جهت با رشد روز‌افزون استانداردها و قوانین کیفیت روبه‌رو هستیم که به چالش بزرگی برای حفظ تداوم کیفیت خدمات برای شرکت‌هایی شده است که در شبکه‌های توزیع و پخش زنجیره‌ای فعالیت می‌کنند و از خدمات انواع سیستم تبرید بهر می‌برند.
چالش انتقال مواد حساس، مثل دارو، دام‌های زنده و البته مواد غذایی با شرایط خاص بیشتر از هر زمان دیگر به‌ويژه برای مواردی که به سرعت آسیب می‌بینند و فاسد می‌شوند اهمیت یافته است. از همین رو رعایت استانداردها انواع سیستم تبرید در زنجیره سرد بخش مهمی از فعالیت صنایع غذایی و دارویی را شامل می‌شود.
استانداردهایی که کیفیت هوا را با شاخص‌های همچون سطح اکسیژن، دی اکسید کربن، رطوبت و غیره مدنظر قرار می‌دانند که در انواع شیوه‌های حمل‌ونقل لازم الاجرا بودند. در حقیقت کالاها و محصولات از سردخانه‌های بزرگ با انواع خودروها و کامیون‌های یخچالی، کشتی‌های ریفر، و هواپیمای یخچالی به سردخانه‌ها مناطق دیگر منتقل و از آنجا به بازار و یخچال‌های فروشگاهی و درنهایت به یخچال‌های خانگی منتقل می‌شوند و اگر بگوییم ارتش پنهان انواع سیستمهای تبرید مدت‌ها است که زمین را تسخیر کرد بیهوده نگفتیم؛ لیکن آغاز این اتفاق چگونه رخ داد.
تاریخچه تبرید
نام ایران در بین کشورهای پیشرو در زمینه فناوری دنیای کهن می‌درخشد. اگرچه در آن زمان خبری از موشک یا الکتریسیته نبود؛ ولی مهندسان ایرانی در ۲۴۰۰ سال قبل برای حفظ یخ در تابستان روشی را یافته بودند که در بخش‌های کویری و گرم ایران به‌خوبی وظیفه خود را که ذخیره یخ و حفظ و نگهداری موادغذایی بود انجام مي‌داد؛ بنابراین برای ایرانیان با استفاده از نخستین انواع سیستم تبرید آن دوران خوردن دسر‌های سنتی خنک در فصل گرما نه تنها عجیب نبود بلکه تفریح رایجی بود و این چنین تاریخچه سرمایش سر از کشورمان درمی‌آورد.
در فصل زمستان این سیستم‌ها می‌توانستند آب درون خود را منجمد کنند با این وجود مهندسان ایرانی می‌دانستند که با اضافه کردن یخ همچون یک مبرد می‌توانند روند یخ‌سازی را تسریع کنند. این فناوری چنان کارآمد است که در این سال‌ها به‌عنوان طرحی قابل استفاده برای دیگر مناطق جهان مانند جنوب غربی آمریکا و حتی مناطقی در شمال غربی چین که دسترسی به فناوری روز ندارند، پیشنهاد شده است تا مردم زندگی پایدارتری را تجربه کنند. توجهی که شاید می‌توانست در دهه ۱۸۰۰ منطقه اقتصادی فلات ایران و حتی هند را دگرگون کند.
در دهه ۱۸۰۰ تبرید طبیعی در اقتصاد نقش مهمی را بازی می‌کرد. تقاضای زیادی برای برداشت یخ از دریاچه‌ها و رودهای نیوانگلند و آمریکای شمالی بود. این یخ‌های محبوب در زیر لایه‌ای از خاک اره حفظ می‌شدند و با گذر از اقیانوس با استقبال گرمی در هندوستان روبه‌رو می‌شدند. در حقیقت جنوب آسیا در این دوران از اروپاییان بیشتر طالب مصرف یخ بودند؛ ولی ابداع و استفاده از شیوه‌های مدرن انواع سیستم تبرید بیشتر در اروپا اتفاق افتاد.
تاریخچه تبرید : اروپا و ظهور سیستم های تبرید
از آنجا که نیاز مادر اختراع است تولد سیستمهای برودتی مکانیکی در آن زمان چیز عجیبی نبود. به‌کارگیری مبردهایی همچون اتر، دی‌اکسید کربن، دی اکسید گوگرد، متیل کلرید یک فرصت خوب برای پیشرفت صنایع نوشیدنی و غذایی بود.
در دهه‌های بعد نخستین سیستم برودتی به بازار عرضه شدند و خود را به‌عنوان یک رقیب جدی برای تجارت باستانی یخ مطرح کردند. شیوه‌های رایج هنوز به لشکری از کارگران نیاز داشت؛ اما به زودی روش‌ها اصلاح شد تا هم کارگر کمتری به کار گرفته شد و هم حباب کمتری در یخ‌ها ایجاد شود.
ایده جالب برای به‌کارگیری خلاء برای تبخیر مایعات توسط دکتر ویلیام کالن مطرح شد؛ لیکن نخستین بار اصطلاح یخچال توسط توماس مور برای دستگاه خود که در حقیقت یک جعبه یخ بود استفاده شد. به‌تدریج پای معرفی مبردی همچون اتر به میان آمد و مایکل فارادی بود که برای تبرید آمونیاک را انتخاب کرد و سیستم تبرید جذبی را برای همیشه مدیون خود کرد.
این زمانی بود که صنعت تبرید زنجیر تعهد خود را به یخ‌سازی پاره کرد و شایستگی خود را برای رسیدن به اهداف مهم‌تری نشان داد تا جایی که امروز بسیاری از صنایع از توانایی انواع سیستم تبرید استفاده می‌کنند.
با این همه منصفانه است که یخچال واقعی را نتیجه زحمت‌های جیکوب پرکینز بدانیم. حدود بیست سال بعد دکتر جان گوری متوجه شد با انبساط سریع گاز دمای آنها کاهش پیدا می‌کند. همین درک ساده ولی کلیدی بود که هنوز در یخچال‌ها و فریزرهای خانگی ما به سرد کردن مواد غذایی می‌پردازد.
توجه صنعت نوشیدنی و غذا باعث جلب دانشمندان برای ساخت انواع سیستم تبرید بود و درنهایت در سال ۱۸۵۷ نخستین خودروی ریلی یخچالی در صنایع بسته‌بندی گوشت شیکاگو رونمایی شد. نخستین سیستم تبرید جذبی آمونیاک نیز در سال ۱۸۵۹ معرفی شد که از آب به‌عنوان جاذب استفاده می‌کرد.
تاریخچه تبرید : افزایش تقاضا برای غذا و پیشرفت سردخانه ها
در دهه بعد ماشین‌های ریلی یخچالی پذیرای میوه‌ها نیز بودند اما تقریبا ده سال طول کشید تا نخستین کمپرسور تبرید قابل حمل دیده شود. پای دی‌اکسید گوگرد نیز به‌عنوان یک مبرد به صنعت تبرید باز شد. صنعت تبرید جان گرفته بود و در ۱۹۱۱ شرکت یخچال و فریزر جنرال الکتریک افتتاح شد؛ ولی خبر خوب‌تر در یازده سال بعد از مؤسسه سلطنتی فناوری استکهلم به گوش همه رسید.
آغاز یخچال های مدرن را با نام بالتازار و مونترز عجین شده که در دوران دانشجویی خود موفق به ساخت نخستین یخچال و فریزر جذبی شدند که می‌تواند با کمک یک منبع گرمایی فرایند تبرید را انجام دهد.
تنها سه سال طول کشید تا مردم جهان توانستند یک یخچال صندوقی به نام دی‌فریز را از بازار خریداری کنند. یخچال آنقدر مهم شده بودند که حتی اَینشتَین نیز تصمیم گرفت از ایده خود با نام یخچال اَینشتَین رونمایی کند. یخچالی که تا درون خانه ایرانی‌ها نیز راه پیدا کرد بود و به یخچال نفتی معروف شده بود، باز هم از آمونیاک و آب و براساس قدرت جذب آمونیاک توسط آب انجام وظیفه می‌کرد. در عرض یک سال فروش یخچال خانگی مونتور تاپ از مرز یک میلیون نیز گذشت و بازار انواع سیستم تبرید جای خوبی برای سرمایه‌گذاری بود.
نمی توان در تاریخچه پر جنب‌وجش انواع سیستم تبرید از فردریک مک کینلی و نوآوری‌های و خدمات او به‌ویژه در حمل‌ونقل کالاهای فساد‌پذیر نام نبرد. مک کینلی در اواخر دهه ۱۹۳۰ از دستگاه خنک کننده در کامیون‌ها برای حمل مواد غذایی رونمایی کرد. این یک شروع خوب بود؛ ولی نقطه عطف آن در طی جنگ جهانی دیده شد که نیاز به حفظ کیفیت انواع مواد از خون آدمیزاد گرفته تا شیر و لبنیات با حفظ دما بود که به چالش جدی جبهه‌های جنگ تبدیل شده بود.
فرهنگ غذایی جدید
رشد صنعت غذای منجمد نیز باعث جذابیت بیشتر صنعت تبرید شد به‌ويژه وقتی کلارنس فرانک یاد گرفتچگونه سبزیجات را نیز منجمد کند. این تحولات باعث ساخت اتاق تجهیزات بزرگ با کمپرسور‌های بیشتر براساس یک سیستم تبرید بزرگ بود که حتی فشار خون مهندسان را نیز به چالش می‌کشید. چاره مشکلات در افزودن سیستم تغذیه اضافی مایع بود و در نتیجه کندانسورهای تبخیری به جای برج های خنک کننده و مبدل‌های حرارتی پوسته و لوله را گرفتند.
اهمیت تبرید باعث شد که دیگر شیوه‌ها نیز در انواع سیستم تبرید نیز مورد استفاده قرار گیرد. مثلاً در صنعت از لوله‌های گردابی نیز استفاده شد و هواپیماها توربین گازی از ماشین سیکل هوا استفاده کردند؛ اما به‌طورکلی سیستمهای تبرید هوای خنک تولید نمی‌کنند؛ بلکه وظیفه آنها انتقال گرما از یک مکان به مکان دیگر است. این انتقال گرما است که باعث خنک شدن یک منطقه می‌شود و نیاز به صرف انرژی دارد و همین نحوه صرف انرژی باعث به‌وجود آمدن انواع سیستم تبرید می‌شود.
چند حقیقت جالب تاریخی در ارتباط با تاریخچه تبرید
۱. اختراع تبرید: اولین سیستم تبرید در سال ۱۸۳۴ توسط اسوارد کارییر اختراع شد. او یک روش جدید برای خنک کردن هوا با استفاده از گاز آمونیاک ابداع کرد.
۲. رشد صنعت تبرید: اولین سردخانه صنعتی در سال 1851 توسط جان گوری اجرا شد. این سیستم برای خنک کردن هوا در یک کارخانه یخ سازی استفاده می‌شد و به رشد صنعت تبرید کمک کرد.
۳. پیشرفت در انتقال غذا: با ظهور سردخانه های صنعتی، انتقال و نگهداری غذاها در تمام فصول سال تا حد زیادی امکان‌پذیر شد و به ایجاد زنجیره تامین مواد غذایی کمک کرد.
۴. تأثیر تاریخی در شهرها: پیشرفت تبرید و به موازات آن تهویه مطبوع امکان ایجاد ساختمان‌های بلندتر و پرجمعیت‌تر در شهرها را فراهم کرد.
۵. تحول در مواد: در دهه‌های اخیر، تحقیقات در زمینه مبردها منجر به توسعه شیوه‌های تبرید و مبردهای جدید با تاثیرات منفی کمتر بر محیط زیست شده است. در این رابطه می‌توانید مقاله «R744 مبرد آینده – گاز CO2 چطور سردخانه ها را تغییر میدهد؟» را مطالعه کنید.
۶. تبرید در خودروسازی: اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ میلادی بود که تبرید و تهویه مطبوع بعنوان یک آپشن لاکچری در خودروهای شاسی بلند و مدل‌های لوکس مورد استفاده قرار گرفت.
۷. حضور تبرید در ایستگاه‌های فضایی: در ایستگاه بین المللی فضایی به منظور حفظ مواد غذایی و البته شرایط آسایش زندگی مناسب فضانوردان، از سیستم های تبرید رایج استفاده می‌شود.
۸. نقش تبرید در صنعت مواد دارویی: استفاده از تبرید و سردخانه در تولید داروها و مواد دارویی امری ضروری است، چرا که مواد دارویی نیاز به ذخیره‌سازی در دماهای خاص دارند تا از تجزیه و تحلیل پیش‌زمینه‌ای جلوگیری شود.
۹. توسعه تکنولوژی‌های تبرید پیشرفته: در دهه‌های اخیر، سیستم های برودتی پیشرفته‌تری با استفاده از شیوه‌های اندازه گیری جدید دما، تجهیزات مبتنی بر IoT و هوش مصنوعی برای بهبود کارآیی و بهره‌وری توسعه داده شده‌اند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از شرایط خرید محصولات امگا می‌توانید با شماره تلفن ۵۶۲۳۱۰۰۲-۰۲۱ و یا دیگر پل‌های ارتباطی با ما تماس بگیرید. همچنین می‌توانید با دنبال کردن صفحه اینستاگرام اومگا از آخرین اخبار و رویدادها نیز مطلع شوید.